مهدور الدم درفقه شیعه با نگاهی به حقوق کیفری ایران

چکیده: انسان به عنوان محور حقوق وتکالیف درنظام اسلامی از جایگاه والایی برخوردار است، احترام جان ومال او بر دیگران لازم است وتعرض برعلیه او ممنوع شمرده است. درشریعت اسلام، برحفظ جان انسانها تأکید شده ومهم ترین احتیاط ها درفقه درمورد ریختن خون افراد وارد شده است واصل برحفظ خون تمامی افراد است مگر آنکه مهدورالدم بودن آنان به دلیل قطعی ثابت شود. انسان با چنین منزلتی گاهی به خاطر ارتکاب جرایمی مانند لواط، زنا، ارتدادو... ازاحترام خاصی که شارع برای جان ومال وعرض اوقائل شده محروم می شود ودرنهایت به عنوان فرد مهدورالدم ازمصونیت جانی نیز محروم شده وریختن خون او مباح می شود. شناسایی وبررسی مواردی که درفقه وحقوق کیفری ایران موجب سلب احترام جان انسانها ومهدورالدم بودن آنها می شود دراین رساله مورد بررسی قرار می گیرد. کلید واژه: مهدورالدم، محقون الدم، ارتداد، زنا، کفر. قتل نفس وسلب حیات از انسان از مهم ترین جرایم علیه مجرمین است ودر هم? جوامع با واکنش شدید شارع ودر نظر گرفتن مجازات های سخت برای قاتلان همراه است .درنظام حقوقی اسلام مجازات قتل در صورتی که عمدی وعدوانی باشدقصاص است وازاین مجازات در قرآن کریم به عنوان منشأ حیات جامعه یاد شده است. حمایت اسلام از حیات اشخاص واحترام خون آنها در جامع? اسلامی یک اصل است واسلام اجاز? تعدّی به حیات اشخاصی که در دار الاسلام سکونت دارند،نداده است اما بعضی اعمال ورفتارها توسط مسلمانان یا افرادی که در سرزمین های اسلامی سکونت دارند ،موجب زوال عصمت وحرمت خون آنها می شود وریختن خون آنها را مباح می گرداند .این رفتارها به صورت دقیق ومبسوط در اسلام بیان شده اند ومباح شدن خون اشخاص براثر ارتکاب این اعمال یا جرایم در اوضاع واحوالی خاص ودر موارد بسیار محدود،تحقق پیدا می کند. مرتکبان این اعمال یا جرایم در فقه اسلام به عنوان مهدور الدم مورد بحث قرار گرفته اند ودر قانون مجازات اسلامی ایران که براساس فقه شیعه تدوین شده ، قتل مهدور الدم ، عامل موجه جرم تلقی شده وبراساس ماد?226ق.م.ا قتل نفس در صورتی موجب قصاص است که مقتول شرعاً مستحق کشتن نباشد.